26.04.2023
Katastrofa w Czarnobylu
26 kwietnia 1986 roku Katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu - katastrofa ekologiczna, do której doszło w wyniku wybuchu wodoru w bloku energetycznym nr 4. Reaktor został całkowicie zniszczony i w powietrze została wyrzucona wielka ilość pyłów radioaktywnych. Była to największa katastrofa w historii światowej jądrowej energetyki pod względem ofiar śmiertelnych i skutków ekologicznych.
Chmura pyłu radioaktywnego przeszła nad terytorium europejskiej części ZSRR, większą częścią Europy i sięgnęła nawet wschodniej części USA. Nie mniej jednak 60% pyłu opadło na terenie Białorusi.
Ze skażonych terenów ewakuowano 200 tyś ludzi. Wybuch elektrowni w Czarnobylu był wielkim wydarzeniem polityczno-społecznym dla ZSRR. Miało to wpływ na przyczyny wyjaśnienia katastrofy. Interpretacja faktów zmieniała się z upływem czasu i nie wyłoniono jednej głównej przyczyny. Na początku kierownictwo Radzieckiej Ukrainy i ZSRR próbowało zatuszować katastrofę. Dopiero po doniesieniach ze Szwecji, gdzie stwierdzono podwyższony poziom radiacji rozpoczęto ewakuację 130 tysięcy mieszkańców obwodu kijowskiego. Napromieniowanych zostało łącznie 600 tysięcy osób, w pierwszej kolejności służby likwidujące skutki katastrofy. Dookoła czarnobylskiej elektrowni utworzono 30-kilometrową strefę zamkniętą. Od niedawna strefa jest dostępna dla wycieczek po Czarnobylu.
Przyczyny awarii w Czarnobylu
Istnieje co najmniej 2 oficjalne wersje przyczyny awarii oraz kilka alternatywnych o różnym stopniu wiarygodności. Na początku winę całkowicie zrzucono na personel. Do takiego wniosku doszła państwowa komisja śledcza oraz sąd. Zarzucono personelowi takie zaniedbabania jak: prowadzenie eksperymentu za wszelką cenę, nie nadzorując przy tym pracy reaktora , wyłączenie automatycznego systemu ochrony reaktora, który sam by wygasił reaktor czy przemilczenie katastrofy w pierwszych dniach po wybuchu. W roku 1993 opublikowano nowy raport, który mówił o nieprawidłowościach w konstrukcji reaktora. Obalono w nim wiele wniosków, które w 1986 uznawano za przyczynę takich
jak to , że reaktor był nieprawidłowo zaprojektowany i niebezpieczny, personel nie wiedział o niebezpieczeństwie, personel popełnił wiele błędów i nieumyślnie złamał zalecane instrukcje, wyłączenie systemu ochronnego nie wpłynęło na rozwój awarii.
Skutki awarii
Skutkiem awarii było powstanie chmury radioaktywnego pyłu, która przykryła nie tylko Ukrainę, Białoruś i europejską część Rosji ale również - Macedonię, Serbię, Chorwację, Bułgarię, Grecję, Rumunię, Litwę, Estonię, Łotwę, Finlandię, Danię, Norwegię, Szwecję, Austrię, Węgry, Czechy, Słowację, Holandię, Belgię, Słowenię, Polskę, Szwajcarię, Niemcy, Włochy, Francję i Wielką Brytanię. Pierwsze informacje o wysokiej radiacji nie pochodziły z ZSRR lecz z elektrowni atomowej w Forsmark w Szwecji, gdzie 27 kwietnia wykryto promieniowanie na odzieży pracowników. Gdy zaczęto szukać źródła promieniowania wszystko zaczęło wskazywać, że w zachodniej części ZSRR stała się katastrofa. Skażenie terenów zależało od warunków pogodowych i kierunku wiatrów. Obliczono, że radiacja najbardziej dotknęła Białoruś i otrzymała ona 60% szkodliwego promieniowania, a Ukraina 9%. Po katastrofie utworzono strefę zamkniętą, która mierzy 2,5 tyś km 2 i wysiedlono z niej wszystkich mieszkańców. Wyłączono z uprawy 100 tyś ha i zlikwidowano 20 pobliskich kołchozów. Utworzono 2 strefy - w promieniu 10 km - "szczególnego zagrożenia" i 30 km - "o najwyższym stopniu skażenia". Liczbę ofiar katastrofy można podać tylko szacunkowo. Dziś promieniowanie jest już niewielkie i Czarnobyl stał się miejscem gdzie oprowadza się wycieczki. Wycieczka po Czarnobylu odbywa się po wytyczonych ścieżkach i mogą w niej uczestniczyć osoby, które ukończyły 17 lat. Dawka promieniowania, którą otrzymuje organizm podczas wycieczki po Czarnobylu jest równa dawce przebywania cały dzień na słońcu.
